Những điểm mấu chốt: Thúc đẩy quá trình trưởng thành của thị trường crypto, nâng tầm sự công nhận ở cấp chính phủ, tạo điều kiện cho dòng vốn quy mô lớn đổ vào và mở ra một kênh tích lũy chiến lược mới cho tài sản crypto.

Ngày 07/08/2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ký sắc lệnh cho phép chương trình 401(k) đầu tư vào danh mục tài sản đa dạng hơn, gồm vốn tư nhân, bất động sản và lần đầu tiên là tài sản crypto.

Chính sách này đơn giản, dễ hiểu.

• Chính phủ Hoa Kỳ chính thức xác nhận thị trường crypto, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyên nghiệp hóa và phát triển của thị trường.
• Quỹ hưu trí có thêm lựa chọn đầu tư đa dạng và tiềm năng sinh lời cao hơn, tuy nhiên việc mở rộng này cũng đi kèm rủi ro và biến động lớn hơn.

Đối với lĩnh vực crypto, đây là một sự kiện có ý nghĩa lớn.

Xét về quá trình phát triển của chương trình 401(k), dấu mốc chuyển đổi quan trọng diễn ra vào thời kỳ Đại Suy Thoái, khi các cải cách lương hưu cho phép đầu tư vào cổ phiếu. Dù bối cảnh lịch sử và kinh tế hiện tại có nhiều điểm khác biệt, xu hướng bổ sung tài sản crypto hiện nay tương đồng về bản chất với các bước chuyển dịch trước đó.

1/6 · Hệ thống hưu trí trước Đại Suy Thoái

Đầu thế kỷ 20 tới thập niên 1920, chế độ hưu trí tại Hoa Kỳ chủ yếu là các kế hoạch Quyền lợi Xác định, trong đó doanh nghiệp cam kết chi trả lương hưu hàng tháng ổn định cho nhân viên nghỉ việc. Cơ chế này xuất phát từ làn sóng công nghiệp hóa cuối thế kỷ 19, hướng đến mục tiêu thu hút và giữ chân lao động.

Giai đoạn này đặc trưng bởi chiến lược đầu tư cực kỳ thận trọng của các quỹ hưu trí. Quan điểm chủ đạo là tài sản quỹ hưu trí phải đặt yếu tố an toàn lên trên lợi nhuận. Các quy định như Legal List chỉ cho phép đầu tư vào tài sản rủi ro thấp như trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp xếp hạng cao và trái phiếu đô thị.

Cách tiếp cận bảo thủ này phát huy hiệu quả khi kinh tế tăng trưởng, nhưng lại hạn chế tiềm năng sinh lời.

2/6 · Tác động của Đại Suy Thoái và khủng hoảng hưu trí

Cuộc khủng hoảng Phố Wall tháng 10/1929 mở đầu cho Đại Suy Thoái: chỉ số Dow Jones giảm gần 90% từ đỉnh, gây ra làn sóng sụp đổ kinh tế toàn cầu. Tỷ lệ thất nghiệp lên tới 25%, hàng loạt doanh nghiệp phá sản.

Dù các quỹ hưu trí không đầu tư nhiều vào cổ phiếu, thực trạng khủng hoảng vẫn tác động gián tiếp. Nhiều đơn vị bảo trợ quỹ hưu trí phá sản, không thực hiện được cam kết lương hưu, dẫn tới việc cắt giảm hoặc tạm ngưng chi trả cho người nghỉ hưu.

Điều này khiến công chúng lo ngại về khả năng quản lý quỹ hưu trí của doanh nghiệp và chính phủ, buộc chính phủ liên bang phải can thiệp. Năm 1935, Đạo luật An sinh Xã hội chính thức lập hệ thống hưu trí quốc gia. Tuy nhiên, các quỹ hưu trí công và tư vẫn chủ yếu do địa phương kiểm soát.

Thời đó, cơ quan quản lý nhấn mạnh quỹ hưu trí cần tránh xa các tài sản đầu cơ như cổ phiếu.

…

Bước ngoặt: Sau khủng hoảng, quá trình phục hồi kinh tế diễn ra chậm, lợi suất trái phiếu giảm mạnh (một phần do thuế liên bang tăng), kéo theo sự thay đổi lớn. Việc lợi suất thấp không đủ chi trả lương hưu cam kết ngày càng lộ rõ là một vấn đề mang tính cơ bản.

3/6 · Chuyển dịch đầu tư và tranh cãi sau Đại Suy Thoái

Sau Đại Suy Thoái, đặc biệt là trong/ sau Thế chiến II (1940–1950), chiến lược đầu tư của các quỹ hưu trí dần chuyển từ trái phiếu sang cổ phiếu. Quá trình này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ và nhiều tranh luận gay gắt.

Dù kinh tế phục hồi sau chiến tranh, thị trường trái phiếu đô thị vẫn trì trệ, lợi suất chỉ còn 1,2%, không đáp ứng được yêu cầu sinh lời của quỹ hưu trí. Quỹ hưu trí công thiếu hụt vốn, gây thêm áp lực lên người đóng thuế.

Cùng lúc, các quỹ tín thác tư nhân bắt đầu áp dụng Quy tắc Nhà đầu tư thận trọng (Prudent Man Rule) bắt nguồn từ luật tín thác thế kỷ 19, nhưng đến thập niên 1940 được diễn giải lại, cho phép đầu tư đa dạng, sinh lời cao miễn là tổng thể vẫn đảm bảo thận trọng. Ban đầu, quy tắc này chỉ áp dụng cho quỹ tư nhân, nhưng sau đó ảnh hưởng tới cả quỹ hưu trí công.

Năm 1950, bang New York trở thành nơi đầu tiên áp dụng một phần Quy tắc Nhà đầu tư thận trọng, cho phép tối đa 35% tài sản quỹ hưu trí được đầu tư vào cổ phiếu. Đây là bước chuyển lớn từ danh mục cố định sang danh mục đầu tư linh hoạt. Các bang khác cũng lần lượt thay đổi: ví dụ Bắc Carolina cho phép đầu tư trái phiếu doanh nghiệp từ năm 1957, cổ phiếu chiếm 10% năm 1961, tăng lên 15% vào năm 1964.

Thay đổi này gây nhiều tranh cãi. Các chuyên gia bảo hiểm xã hội và công đoàn lao động phản đối, cho rằng đầu tư vào cổ phiếu có thể tạo ra những thảm họa như năm 1929, đồng thời đe dọa tài sản hưu trí. Báo chí và giới chính trị gọi đây là hành động “đánh cược quỹ nghỉ hưu của người lao động vào thị trường”, cảnh báo nguy cơ quỹ hưu trí sụp đổ khi thị trường lao dốc.

Để giảm bớt lo ngại, tỷ trọng cổ phiếu bị giới hạn nghiêm ngặt (ban đầu chỉ 10–20%), tập trung vào nhóm cổ phiếu blue-chip. Sau thời gian, lợi ích của danh mục cổ phiếu thể hiện rõ khi thị trường chứng khoán tăng mạnh hậu chiến, giúp tranh cãi được giải quyết dần.

4/6 · Tiến hóa và tổ chức hóa tiếp theo

Đến năm 1960, hơn 40% tài sản quỹ hưu trí công đã được đầu tư ngoài trái phiếu chính phủ. Tại New York, tỷ lệ tài sản quỹ hưu trí công đầu tư vào trái phiếu đô thị giảm từ 32,3% năm 1955 xuống còn 1,7% năm 1966. Nhờ đó, gánh nặng chi phí cho người đóng thuế giảm, nhưng nguy cơ rủi ro thị trường của quỹ hưu trí lại tăng lên.

Đạo luật Bảo vệ Thu nhập hưu trí nhân viên (ERISA) năm 1974 mở rộng tiêu chuẩn nhà đầu tư thận trọng cho các quỹ hưu trí công. Việc đầu tư cổ phiếu ban đầu gây tranh cãi, nhưng dần được chấp nhận; tuy nhiên, các cú sốc lớn như khủng hoảng tài chính 2008 lại thổi bùng những tranh luận tương tự.

5/6 · Tín hiệu thị trường

Việc cho phép tài sản crypto trong chương trình 401(k) gợi nhớ đến tranh cãi về cổ phiếu trước đây: đều thể hiện chuyển dịch từ tài sản bảo thủ sang danh mục rủi ro cao hơn. Crypto hiện vẫn kém trưởng thành và biến động lớn hơn cổ phiếu ở thời điểm đó, do đó đây là một bước đi táo bạo trong cải cách hưu trí. Một số tín hiệu đáng chú ý,

Các hoạt động thúc đẩy, quản lý và tuyên truyền liên quan tới tài sản crypto sẽ được tăng cường, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về loại tài sản mới này cũng như các rủi ro đặc thù.

Xét về mặt thị trường, việc đưa cổ phiếu vào danh mục quỹ hưu trí đã tạo tiền đề cho chu kỳ tăng trưởng dài của thị trường chứng khoán Mỹ. Để đạt được quỹ đạo tương tự, tài sản crypto cũng cần phải duy trì xu hướng tăng trưởng ổn định. Đồng thời, vì quỹ 401(k) là dòng vốn bị khóa,

hoạt động mua tài sản crypto của quỹ hưu trí góp phần tạo nguồn dự trữ chiến lược mới cho thị trường crypto.

Dưới mọi góc độ, đây là lợi thế lớn cho lĩnh vực crypto.

Phần tiếp theo là tư liệu bổ trợ, dành cho chuyên gia có thể bỏ qua.

6/6 · Phụ lục: 401(k) là gì và cách hoạt động?

401(k) là chương trình tiết kiệm hưu trí do doanh nghiệp bảo trợ, được xây dựng theo mục 401(k) của Bộ luật Thuế nội bộ Hoa Kỳ, ra mắt lần đầu năm 1978. Người lao động có thể chủ động trích một phần lương trước thuế (hoặc với một số loại hình, sau thuế) để gửi vào tài khoản tiết kiệm hưu trí cá nhân, phục vụ nhu cầu tiết kiệm và đầu tư lâu dài.

401(k) thuộc loại hình đóng góp xác định, khác với chế độ quyền lợi xác định truyền thống. Điểm cốt lõi là cả người lao động và doanh nghiệp đều đóng góp, nhưng toàn bộ lợi nhuận hay rủi ro đều do người lao động gánh chịu.

6.1 Đóng góp

Người lao động có thể chủ động khấu trừ một phần lương mỗi kỳ để đóng góp vào tài khoản 401(k), khoản này được chuyển thẳng vào tài khoản tiết kiệm hưu trí cá nhân. Doanh nghiệp có thể hỗ trợ bằng khoản đóng góp bổ sung, tùy thuộc vào chính sách của công ty và không mang tính bắt buộc.

6.2 Đầu tư

401(k) không phải quỹ chung mà là tài khoản cá nhân do người lao động tự kiểm soát. Người lao động lựa chọn các phương án đầu tư do doanh nghiệp thiết lập sẵn. Các lựa chọn phổ biến bao gồm quỹ chỉ số S&P 500, quỹ trái phiếu, quỹ cân bằng. Theo sắc lệnh năm 2025, bên cạnh các lựa chọn này còn bổ sung vốn tư nhân, bất động sản và tài sản crypto.

Người lao động tự chọn danh mục đầu tư cá nhân hoặc chấp nhận lựa chọn mặc định của chương trình. Doanh nghiệp chỉ cung cấp các lựa chọn, không chịu trách nhiệm cho quyết định đầu tư của từng người lao động.

• Lợi nhuận: Mọi khoản lợi nhuận đều thuộc quyền người lao động, không phải chia sẻ cho doanh nghiệp hoặc tổ chức nào khác.
• Rủi ro: Nếu thị trường giảm, người lao động phải tự chịu lỗ mà không có bất kỳ sự bảo đảm nào.

Lưu ý pháp lý:

1. Bài viết này được đăng lại từ [cmdefi], quyền tác giả thuộc về tác giả gốc [cmdefi]. Nếu bạn có thắc mắc về việc đăng lại, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn, chúng tôi sẽ giải quyết theo quy trình quy định.
2. Lưu ý pháp lý: Mọi quan điểm trong bài viết chỉ thể hiện ý kiến cá nhân của tác giả, không phải lời khuyên đầu tư.
3. Bản dịch sang các ngôn ngữ khác do đội ngũ Gate Learn thực hiện. Nghiêm cấm sao chép, phát hành hoặc sử dụng lại bài dịch nếu không ghi rõ nguồn Gate.