Vietnam şifreleme varlık düzenlemeleri ve vergi politikalarının evrimi ve geleceğe dair beklentiler

Giriş

Vietnam'da şifreleme para birimlerinin hukuki durumu uzun süre belirsizdi ve buna bağlı olarak ilgili vergi politikaları da belirsizlik içinde kalıyordu. Ancak, bu durum 14 Haziran 2025'te önemli bir dönüm noktası yaşadı; Vietnam Ulusal Meclisi, ilk kez şifreleme varlıklarını ulusal hukuki çerçeveye dahil eden ve sınıflandırılmış düzenlemeler uygulayan Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası'nı kabul etti ve böylece bunlara hukuki bir statü kazandırıldı. Bu, ülkenin şifreleme varlıkları düzenleme sürecinde bir kilometre taşı olmuştur.

Yeni yasa, dijital varlıkları "sanal varlıklar" ve "şifreleme varlıkları" olarak iki sınıfa ayırmakta ve hükümete uygulama kurallarını belirleme yetkisi vermekte, aynı zamanda siber güvenlik, kara para aklama ve terörizmin finansmanı gereksinimlerini güçlendirmektedir. Bu yasa 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek olup, temel hedefi ilgili hukuk sistemini geliştirmek, uluslararası düzenleyici standartlarla uyum sağlamak ve Vietnam'ın FATF gri listesinden bir an önce çıkmasına yardımcı olmaktır.

Bu makale, bu yasal atılımın Vietnam dijital ekonomi yapısının yeniden inşasındaki rolünü analiz edecek, vergi sisteminin en son dinamiklerini ve gelecekteki yönelimlerini inceleyecektir. Vietnam hükümetinin son birkaç yılda temkinli bir bekleyişten proaktif bir düzenleyici çerçeve oluşturma politikası evrimine dair bir inceleme yaparak, Güneydoğu Asya ve diğer ülkelerde şifreleme para birimi vergilendirme ve düzenleme alanındaki uygulamalarla karşılaştırmalı bir analiz gerçekleştirecektir. Ayrıca, Vietnam'ın risk yönetimi ile yenilikçi gelişim arasındaki dengeyi sağlama stratejilerini, önümüzdeki yıllarda uygulanması muhtemel spesifik politikaları ve bu politikaların Vietnam'ın yeni bir dijital ekonomi olarak potansiyel etkilerini öngörecektir.

1 Vietnam, şifreleme varlıklarının yasal statüsünü netleştiriyor

Dijital Teknoloji Sektörü Yasası'nın yürürlüğe girmesinden önce, Vietnam'da şifrelemenin hukuki durumu belirsiz ve sürekli değişen bir durumdaydı. Başlangıçta, Vietnam hükümetinin şifrelemeye karşı tutumu, onun bir ödeme aracı olarak sıkı bir şekilde kısıtlanması ve risk uyarılarıyla kendini gösteriyordu. Temmuz 2017'de, Vietnam Ulusal Bankası, Bitcoin gibi şifrelemelerin Vietnam'da yasal para veya ödeme aracı olarak tanınmadığını açıkça belirtti ve bunların ihraç, tedarik ve kullanımını yasakladı. Nisan 2018'de, Başbakan ilgili kurumlara şifreleme ile ilgili faaliyetlerin yönetimini güçlendirmeleri talimatını verdi.

Hazine Bakanlığı 2016 yılında şifrelemeyi "mülk" ve "mal" olarak tanımlamış olmasına rağmen, belirgin yasal destek eksikliği nedeniyle bu tanım pratikte belirsiz bir konumda kalmaktadır. Vietnam'ın 2015 Medeni Kanunu'na göre, şifreleme gibi dijital varlıklar tanımlanan varlık kategorisine girmemekte ve bu da önemli bir yasal boşluğa neden olmaktadır.

Bu durum 14 Haziran 2025'te köklü bir değişim geçirdi. Vietnam Ulusal Meclisi, "Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası"nı onaylayarak ilk kez "dijital varlık" tanımını netleştirdi ve bunu "şifreleme varlıkları" ve "sanal varlıklar" olarak ikiye ayırdı. Bu yasama atılımı, Vietnam'ın yıllardır şifreleme varlıklarının hukuki statüsü üzerindeki belirsizliğini sona erdirdi ve şifreleme varlıklarını medeni hukuk altında yasal mülk olarak resmi olarak tanıdı.

Bu "kabul etmeme" durumundan "meşrulaştırma"ya geçiş stratejisi, Vietnam hükümetinin şifreleme ekonomisinin büyük potansiyelini fark etmesinden kaynaklanmaktadır. Vietnam, dünya çapında en yüksek şifreleme varlık sahipliği oranlarından birine sahiptir; nüfusun yaklaşık %20.95'i şifreleme varlıklarına sahiptir ve yıllık fon akışı 100 milyar doları aşmaktadır. Aynı zamanda, Vietnam uluslararası kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile ilgili baskılarla da karşı karşıyadır. Bu nedenle, meşrulaştırma, yatırımları çekmek, dijital ekonomi gelişimini teşvik etmek ve bu yeni endüstriyi etkin bir şekilde düzenlemek için gerekli bir ön koşuldur. Bu, Vietnam hükümetinin sadece risk önleme anlayışından, dijital ekonominin sunduğu fırsatları aktif bir şekilde kucaklamaya geçtiğini ve bu yeni endüstriyi yönlendirmek ve düzenlemek için sağlam bir hukuki çerçeve kurmaya çalıştığını göstermektedir.

2 Vietnam şifreleme para birimi düzenleme sisteminin dönüşü

2.1 Düzenleyici çerçeve evriminin analizi

Vietnam'ın şifreleme düzenleme sistemi çerçevesi, yoktan var olma ve pasif tepki verme durumundan aktif yönlendirme durumuna geçişte önemli bir evrim geçirmiştir.

2016-2022 yılları arasında, Vietnam'ın şifreleme düzenleme sistemi, yoktan var olmaya ve keskin kurallardan araştırma aşamasına geçiş yaptı. 2016 yılında Maliye Bakanlığı şifreleme para birimi ticaretini yasaklamadı, ancak tanım belirsizdi. 2017 yılında Merkez Bankası, şifreleme para birimlerinin ödeme aracı olarak kullanılmasını yasakladı. 2018 yılında Başbakan, şifreleme para birimi faaliyetlerinin yönetimini güçlendirmeyi talep etti. 2020 yılında blockchain pilot projeleri başlatıldı. 2022 yılında Vietnam Blockchain Derneği kuruldu ve kara para aklama yasası kabul edildi.

2023'ten sonra, özellikle 2024'te Vietnam'daki üst düzey değişikliklerin ardından, şifreleme para birimlerine yönelik düzenleyici tutum giderek yumuşadı. 2024 Şubat'ında sanal varlıklar için hukuki çerçeve taslağı hazırlandı, Ekim'de blok zinciri teknolojisinin geliştirilmesi için ulusal strateji yayınlandı. 2025 Haziran'ında "Dijital Teknoloji Sanayi Yasası" kabul edilerek, hoşgörülü ve temkinli bir düzenleyici çerçeve oluşturuldu ve daha geniş bir dijital ekonomi gelişimi teşvik edildi.

Düzenleyici çerçevenin "pasif tepki"den "aktif yönlendirme"ye geçişi, Vietnam'ın dijital varlıklar alanındaki politika evriminin temel bir özelliğidir. Başlangıçta daha çok "ödemelerde yasaklama" ve "risk uyarısı" şeklindeyken, son iki yılda aktif bir çerçeve oluşturma yönüne kaymıştır ve şifreleme varlıklarını ulusal dijital ekonomi geliştirme stratejisine dahil etmiştir. Bu, Vietnam'ın dijital varlık düzenlemesinde daha olgun ve pragmatik bir aşamaya girdiğini göstermektedir.

2.2 Vietnam mevcut düzenleyici yapısı ve görev dağılımı genel görünümü

Vietnam'daki mevcut şifreleme düzenleme çerçevesi, esasen çeşitli bakanlıkların sorumluluklarıyla şekillenen "gevşek düzenleme" yapısını oluşturuyor. Ulusal Banka, Maliye Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Vietnam Blok Zinciri Derneği gibi kurumlar, düzenleme çerçevesini birlikte inşa etmek ve mükemmelleştirmek için iş birliği yapıyor.

2.3 Yeni normaldeki düzenleyici kum havuzu pilot uygulamaları ve risk uyum yapılandırması

Vietnam hükümeti, dijital varlıkların yenilikçi uygulamalarını keşfetmek için düzenleyici sandbox mekanizması ve pilot projeleri aktif bir şekilde benimsemektedir. Bölgesel ve uluslararası finans merkezleri kurma, finansal teknoloji için kontrollü test politikalarını getirme üzerine tartışmalar sürmektedir. Da Nang, uluslararası turist ödemelerinde USDT kullanımını içeren pilot proje de dahil olmak üzere özel mekanizmalar denemesi için izin almıştır.

Vietnam, ayrıca merkez bankası dijital para biriminin (dijital som) geliştirilmesini aktif bir şekilde araştırıyor. Başbakan, dijital paranın faydalarını ve zararlarını araştırma çağrısında bulundu ve blok zinciri tabanlı pilot şifreleme para birimi projelerini başlattı.

Regülasyon çerçevesi yeniliğini teşvik ederken, kara para aklamayı önleme ve terörizmin finansmanını önleme uyumu Vietnam otoritelerinin ana odak noktası olmaya devam ediyor, özellikle de FATF tarafından gri listeye alındıktan sonra. Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası, tüm dijital varlık faaliyetlerinin AML ve CTF önlemlerini sıkı bir şekilde uygulamasını talep ediyor; gelecekteki şifreleme borsaları ve ilgili hizmet sağlayıcıları, KYC ve AML gibi küresel standartlara uymak zorundadır.

3 Vietnam şifreleme para birimi vergi politikası ve en son gelişmeleri

3.1 Şu anda Vietnam'da şifreleme para ticareti hala vergi belirsizliği içinde.

Uzun zamandır, net bir yasal tanım ve düzenleyici çerçeve eksikliği nedeniyle, Vietnam'daki şifreleme para birimi ticareti vergi belirsizliği içinde kalmıştır. 2016 yılında Maliye Bakanlığı'nın yazısı şifreleme para birimi ticaretini yasaklamasa da, belirli vergi düzenlemelerine değinmemiştir. 2017'de Merkez Bankası, şifreleme para birimini bir ödeme aracı olarak tanımayarak hukuki belirsizliği artırmıştır. Medeni Kanun, dijital varlıkları mülkiyet kapsamına almadığı için vergilendirme konusunda engeller oluşturmaktadır.

Hisse senedi ticaret vergilendirme sistemiyle karşılaştırıldığında, şifreleme alanındaki faaliyetler uzun süre vergi yükümlülüğünden muaftır. Bu durum, Vietnam'ı fiili bir "vergi cenneti" haline getirerek büyük miktarda yatırımcı çekmiştir, ancak aynı zamanda hükümetin vergi açığına da yol açmıştır.

3.2 Yeni düzenleme, şifreleme para için vergi yasasını çerçeveliyor.

"Dijital Teknoloji Endüstrisi Yasası" 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek ve gelecekteki vergilendirme için hukuki bir zemin oluşturacak. Maliye Bakanlığı, şifreleme para birimi ihraç ve ticaret pilot programına ilişkin karar taslağını sonlandırıyor ve şifreleme varlıklarının ticaretine katma değer vergisi, kurumlar vergisi ve gelir vergisi uygulanabilirliğini değerlendiriyor.

Vergi oranları hakkında birçok tartışma bulunmaktadır. Hisse senedi ticaretine benzer şekilde %0.1 işlem vergisi alınması önerilmektedir. Eğer yatırım varlığı olarak sınıflandırılırsa, sermaye kazancı vergisi alınabilir. Şirketler için %20 kurumlar vergisi alınabilir. Ayrıca NFT kârları için %5-10 kişisel gelir vergisi alınması, yabancı yatırımcıların kârları için %1-5 çekim ücreti alınması önerilmektedir. Pilot borsa için kurumlar vergisi muafiyeti sağlanması ve dijital varlık ticaretine katma değer vergisi muafiyeti getirilmesi düşünülmektedir.

4 Vietnam şifreleme para politikası görünümü

Vietnam makamlarının şifreleme varlıklarına yönelik tutumu, erken dönem uyanıklık aşamasından, aktif keşif ve düzenlemeye doğru kaymıştır. Bu, finansal riskleri kontrol etme ile dijital ekonomi gelişim fırsatlarını yakalama arasında pragmatik bir dengeyi yansıtmaktadır. Vietnam, blok zinciri teknolojisini, dijital varlıkları ve şifreleme para birimlerini ulusal stratejik teknoloji listesine dahil etmiştir ve bunları ulusun dijital dönüşümünü ve ekonomik büyümesini teşvik etmek için temel unsurlar olarak görmektedir.

Gelecekteki şifreleme varlıkları politikalarının yönü "kapsayıcı ve temkinli" özellikler göstermeye devam edecektir:

1. Daha fazla düzenleyici kural çıkarılacak ve uygulanacaktır. Destekleyici yasalar ve rehber ilkeler, izin gereksinimlerini, işletme standartlarını, tüketici koruma önlemlerini vb. netleştirecektir. Düzenleyici kum havuzu, yeni iş modelleri ve teknolojilere kontrollü bir test ortamı sağlamaya devam edecektir.

2. Vergi çerçevesi aşamalı olarak geliştirilecek ve uygulanacaktır. Maliye Bakanlığı, çeşitli şifreleme faaliyetlerinin vergilendirilme yöntemlerini, vergi oranlarını ve vergi yönetim süreçlerini netleştirmek için ayrıntılı vergi düzenlemeleri yayınlamayı hızlandıracaktır. Farklı türdeki şifreleme faaliyetleri için farklılaştırılmış vergi politikaları belirlenebilir.

3. Dijital varlıklar ve geleneksel finans sistemleri yavaş yavaş birleşecektir. Hükümet, ikisini birleştirmeye devam edecek, şifreleme bankacılığı, ulusal şifreleme borsaları ve stablecoin'lerin gelişimini keşfedecektir.

Vietnam, Güneydoğu Asya'nın "uyumlu yenilik" örneği haline gelebilir. Geniş şifreleme kullanıcı tabanı, net dijital ekonomi geliştirme stratejisi ve ilerleyen hukuki çerçeve ve vergi pilot projeleri, onun "gri alan" dan "belirgin düzenlemeye" geçiş yaptığını göstermektedir. Bu dönüşüm, onu Güneydoğu Asya bölgesinde öne çıkaracak ve yeniliği kucaklayabilen, aynı zamanda uyumu sağlayan bir pazar haline getirecek, diğer gelişen pazarlar ve gelişmekte olan ülkeler için uygulanabilir bir model sunacaktır.